Granata teška oko 250 kilograma na obroncima Lovćena Foto: PRESS/LUPA
Iako je na obroncima planine Lovćen još 2017. godine pronađena granata teška oko 250 kilograma iz Prvog svjetskog rata, nadležni još nisu uspjeli da je relociraju i unište, kako ona ne bi bila ozbiljna opasnost za lokalno stanovništvo i turiste, koji budu koristili novoizgrađenu žičaru Kotor-Lovćen.
To se može zaključiti na osnovu podataka u koje je uvid imao portal PRESS i Mreža za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije – LUPA.
“Direktorat za zaštitu i spašavanje Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) je 2017. godine upoznat sa pronalaskom neeksplodiranog ubojnog sredstva (NUS) na obroncima planine Lovćen, iznad naselja Mirac, opština Kotor. Slučaj je prijavljen od strane službenika Službe zaštite i spašavanja – Prijestonice Cetinje u oktobru mjesecu. Naime, njih je obavijestio lokalni lovac da je tokom lova naišao na veliko eksplozivno sredstvo. Dana 26.10.2017. godine službenici MUP/DZS su izašli na lice mjesta i izvršili identifikaciju NUS-a. Riječ je o topovskoj granati kalibra 240 mm težine preko 250 kg, koja je korištena od strane austrougarske vojske tokom bombardovanja u Prvom svjetskom ratu”, navodi se u odgovoru MUP-a na novinarska pitanja.
U vrijeme pronalaska granate ministar unutrašnjih poslova bio je funkcioner Demokratske partije socijalista (DPS) Mevludin Nuhodžić.
Međutim, procedura uklanjanja neeksplodiranog ubojnog sredstva nije išla kako treba i taj problem je godinama kasnije dočekao i novu vlast.
“Zbog nepristupačnosti terena i velike težine topovske granate službenici odsjeka za NUS su se više puta obraćali nadležnim ministrima (g-dinu Nuhodžiću i Sekuloviću) za iznalaženje rešenja u vidu dislociranja topovske granate. Službenici odsjeka za NUS su u više navrata sa različitim službama (GSS, Aviohelikopterska jedinica MUP-a, međunarodna EODex organizacija iz Francuske…) obilazili sredstvo radi iznalaženja rešenja. Kao što smo već naveli riječ je o veoma nepristupačnom terenu i bombi velike težine, koja je još uvijek aktivna, te zahtijeva dobro planiranje i organizaciju akcije uklanjanja”, saopšteno je iz MUP-a.
Istakli su da “svaka eksplozivna naprava predstavlja veliku opsanost za živote ljudi i materijalna dobra pa je takav slučaj i sa ovom topovskom granatom”.
“Nadamo se da ćemo u što skorijem roku naći način za njeno uklanjanje, čime bi eliminisali opasnost koju ona predstavlja. Što se tiče prolaska trase žičare Kotor-Lovćen, nismo upoznati o prostiranju iste. Predlažemo da se prilikom realizacije svih veći projekata investitori i izvođači obrate MUP/DVS u vezi mišljenja o mogućem postojanju NUS na lokaciji gdje se izvode radovi. Ovo u cilju smanjenja neželjenih posljedica od eventualnog aktiviranja eksplozivnih sredstava”, poručili su iz MUP-a.
Sredinom prošlog mjeseca predsjednik Opštine Kotor Vladimir Jokić najavio je za Radio televiziju Crne Gore (RTCG) da će žičara Kotor–Lovćen biti u funkciji tokom nastupajuće ljetnje sezone.
Do tada bi nadležni morali da nađu rješenje za pronađenu granatu.
U Crnoj Gori se godinama na brojnim lokacijama nalaze neeksplodirana ubojna sredstva iz prethodnih ratova.
Službenici MUP/DVS između ostalog su bili angažovani i na pretraživanju kompletne trase auto puta Bar-Boljare (na površini od preko 1.500.000 kvadratnih metara), gdje su pronašli više desetina zaostalih eksplozivnih sredstava, od kojih su dvije avio bombe težine od 1.000 kilograma.
“Sa skromnom ronilačkom opremom kojom raspolažu službenici odsjeka za NUS iz rijeke Zete su do sada izvadili preko 400 topovskih granata, čija je težina preko 2.000 kilograma. Sva ta sredstva su na propisan način uklonjena i delaborisana”, piše u odgovoru MUP-a.
Avio bombe prijetnja u Opštini Herceg Novi
Članovi NVO “Crnogorska organizacija za razminiranje” 29. januara 2016. godine izvršili su vađenje dvije avio bombe od po 125 kilograma, koje su se nalazile u blizini rta Karatoč, opština H. Novi i predali ih službenicima Direktorata za zaštitu i spašavanje.
“Te avio bombe su nakon toga propisno transportovane i demilitarizovane (izvršeno je vađenje eksploziva). Iz razloga što službenici odsjeka za NUS nemaju adekvatnu ronilačku opremu, ostale avio bombe nisu izvađene. Budžetom za ovu godinu planirana je nabavka ronilačke opreme za službenike odsjeka za NUS (procedura je u toku). Čim bude nabavljena ronilačka oprema službenici će izvršiti vađenje preostalih avio bombi sa te i drugih NUS sa ostalih poznatih podvodinih lokacija”, zaključuje se u odgovoru državnog organa.
Autori: D. Leković i Vl. Otašević
Ovaj tekst nastao je u okviru projekta “Istraživačko novinarstvo – lako i dostupno” (Investigative journalism – attractive and accessible), koji je podržao Međunarodni Press institut (IPI). Stavovi autora ne odražavaju nužno stavove donatora.