Orav na jednoj od pres konferencija Foto: Europeanwesternbalkans.com
Urednik Mreže za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije – Lupa Vladimir Otašević putem otvorenog pisma obratio se danas ambasadoru EU u Crnoj Gori Aivu Oravu.
Tema obraćanja su nagrade EU za istraživačko novinarstvo u Crnoj Gori.
Redakcija Lupe integralno prenosi pismo Otaševića:
Poštovani ambasadore Orav,
početkom marta ove godine saopštili ste da “istraživački novinari moraju biti zaštićeni” i da “EU ohrabruje i podržava istraživačko novinarstvo jer ono, kada se radi profesionalno i uz strogo poštovanje etičkih standarda, predstavlja dodatnu vrijednost za vladavinu prava”.
Pored prilično skromnih mjesečnih zarada koje ni u kom slučaju ne mogu da se nose sa rizicima posla, nagrade za naš trud su od značaja za moral novinara istraživača bilo gdje u svijetu.
Znati da neko cijeni ono što radimo je podstrek da nastavimo da radimo svoj posao. Ako toga nema, postavlja se pitanje da li je vrijedno boriti se za vladavinu prava, protiv zloupotrebe moći i često biti jedna od posljednjih nada za građane u niihovoj borbi sa nepravednim institucijama sistema.
Iskreno vjerujem da je naša misija sama po sebi, ako se radi na pravi način, bez bočnih uplitanja i uz poštovanja profesionalnih standarda, isuviše značajna da zavisi od bilo čijeg priznanja.
Međutim, priznanje za rad je satisfakcija koja jača moral novinara.
Nagrade EU za istraživačko novinarstvo su važan projekat. Treću godinu za redom, prije nekoliko dana, su izabrani najbolji istraživački tekstovi u Crnoj Gori. Time je završen trogodišnji projekat EU, koji će nadam se imati svoj nastavak i u narednim godinama.
Time dolazim do same suštine mog obraćanja Vama. Vaš partner na projektu novinarskih nagrada Institut za medije Crne Gore radio je svoj posao na način koji su smatrali adekvatnim. U prošloj godini sam od eksperata iz Instituta za medije sa koleginicom Anom Komatinom dobio EU priznanje za najbolje mlade novinare, za serijal “Dosije Vei Seng Pua”.
Ove godine sa cijenjenim kolegama Markom Vešovićem iz dnevnog lista “Dan” i Hassanom Haidarem Diabom iz hrvatskog “Večernjeg lista” konkurisali smo za EU nagradu sa istraživačkim serijalom “Dosije dim” (objavljenim tokom 2016. godine), u kojem su nakon višemjesečnog istraživanja dokumentovano otkrivene kompleksne veze državnih preduzeća u Crnoj Gori i susjednoj Bosni i Hercegovini sa poslom proizvodnje i transportovanja švercovanih cigareta za terorističke grupe bliske Al Kaidi i Islamskoj državi u ratom pogođenoj Libiji.
U tom istraživanju su otkrivene ozbiljne sumnje u finansiranje terorizma, zbog kojih su od crnogorske Uprave policije i Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB) tražene procjene naše bezbjednosti kao autora istraživanja, koje su prenijeli brojni mediji ne samo u Crnoj Gori već i u regionu, Evropi, Americi, na Bliskom Istoku… na više svjetskih jezika.
Ipak vaša ekselencijo, to kompleksno i – po mišljenju naših kolega – rizično istraživanje nije zavrijedilo EU priznanje za Crnu Goru.
Ja i kolege se ne možemo oteti utisku da takva odluka nije donesena na bazi profesionalnih standarda i kriterijuma traženim konkursom. Nakon tri godine, očigledno je da na ovom konkursu postoje povlašćeni mediji, čiji predstavnici kao da imaju naklonost žirija.
To je opasna i štetna praksa, jer istraživačko novinarstvo ne treba da se gleda kroz medije već pojedince – novinare i njihova profesionalna dostignuća.
Isključivo, prenosim Vam svoj stav, mišljenje i molbu da obratite pažnju – ukoliko budete imali u planu nove projekte podrške EU za novinare istraživače – ko odlučuje i koje priče zavređuju nagrade.
Možda bi mogli da razmislite i o uvođenju nezavisnog revizora – profesionalca iz Evropske unije, koji bi mogao imati obavezu da provjeri odluku domaćih eksperata, na bazi profesionalnog i da navede svoju preporuku, ako ne i obavezajuću.
Takođe, po mom skromnom mišljenju bilo bi dobro i da se iz razloga potpune transparentnosti objave priče kandidata za nagradu, s obzirom da se zna da je ove godine evidentiran dvocifren broj takmičara.
U nadi sam da ćete razmotriti ove sugestije, kako više ne bi bilo sumnje u moguću pristrasnost prilikom odlučivanja o pobjednicima konkursa.